Το πάγκρεας είναι ένας αδένας του πεπτικού συστήματος με ενδοκρινή και εξωκρινή μοίρα, ο οποίος παράγει πλήθος σημαντικών ορμονών με κυριότερες την ινσουλίνη, τη γλυκαγόνη, τη σωματοστατίνη κ.α. Ο ρόλος του στο πεπτικό σύστημα είναι η έκκριση του παγκρεατικού υγρού το οποίο περιέχει ένζυμα που συμμετέχουν στην απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών από το λεπτό έντερο, τη διάσπαση των υδατανθράκων, των πρωτεϊνών και των λιπιδίων.
Η φλεγμονή του παγκρέατος καλείται παγκρεατίτιδα και η αντιμετώπισή της είναι κατά βάση συντηρητική. Σημαντικό ρόλο στη διάγνωση των παθήσεων του παγκρέατος παίζει ο απεικονιστικός έλεγχος και ιδιαίτερα η αξονική τομογραφία με λεπτές τομές.
Τα νεοπλάσματα (όγκοι) του παγκρέατος ταξινομούνται σε αυτά της ενδοκρινούς και αυτά της εξωκρινούς μοίρας. Η βιολογική συμπεριφορά τους ποικίλλει, διακρίνοντας τα σε καλοήθη και κακοήθη. Συχνότερος εκπρόσωπος είναι το παγκρεατικό αδενοκαρκίνωμα που προέρχεται από κύτταρα της εξωκρινούς μοίρας και έχει κακή πρόγνωση.
Οι όγκοι της ενδοκρινούς μοίρας (νευροενδοκρινείς) έχουν ποικίλο δυναμικό κακοήθειας. Ανάλογα με την έκκριση ή όχι διαφόρων ορμονών διακρίνονται σε μη λειτουργικούς όγκους που προκαλούν συμπτώματα λόγω πίεσης ή διήθησης παρακειμένων ιστών όπως πόνο, ναυτία, κακουχία, αποφρακτικό ίκτερο, και λειτουργικούς οι οποίοι εκκρίνουν διάφορες ορμόνες (γαστρίνη, ινσουλίνη, σωματοστατίνη, Vasoactive Intestinal Peptide κλπ) και προκαλούν αντίστοιχη κλινική εικόνα.
Άλλη κατηγορία νεοπλασμάτων είναι τα πρωτοπαθή κυστικά νεοπλάσματα του παγκρέατος, με κυριότερους εκπροσώπους τα ορώδη κυστικά νεοπλάσματα που είναι σχεδόν πάντα καλοήθη, καθώς και τα βλεννώδη κυστικά νεοπλάσματα και τα ενδοπορικά θηλώδη βλεννοπαραγωγά νεοπλάσματα, που έχουν κακόηθες δυναμικό.
Τα κακοήθη νεοπλάσματα, με συχνότερο το παγκρεατικό αδενοκαρκίνωμα, διαγιγνώσκονται συνήθως σε προχωρημένο στάδιο όταν προκαλούν συμπτώματα, ενώ η αντιμετώπισή τους είναι κατά βάση χειρουργική. Η λαπαροσκοπική χειρουργική έχει θέση τόσο στη διάγνωση με τη λήψη βιοψιών, αλλά και την αντιμετώπιση με εκπυρήνιση καλοήθων βλαβών, διενέργεια παρηγορητικών επεμβάσεων παράκαμψης της γαστρεντερικής οδού και του χοληφόρου συστήματος σε κακοήθεια, αλλά και με ριζικές επεμβάσεις παγκρεατεκτομής, σε εξειδικευμένα κέντρα.
